◀️بازمانده‌های شهر اردشیرخوره مهمترین اثر ساسانی دشت فیروزآباد به شمار می‌رود. بر اساس متن پهلوی” کارنامه اردشیر پاپکان” بخش عمده‌ی دشت فیروزآباد پیش از ایجاد شهر اردشیرخوره، یک باتلاق و آبگیر بوده است.
◀️ این بخش باتلاقی بوسیله اردشیر و به منظور ایجاد شهر اردشیرخوره، زهکشی و خشک گردید. سپس اردشیر با ایجاد یک تقسیم‌بندی در اراضی دشت و انتقال آب از رودخانه تنگاب به توسعه کشاورزی در زمین‌های اطراف شهر پرداخت.
◀️ بنای شهر گورکه نام رسمی آن (اردشیر خوره) بوده است، به اردشیر یکم، سرسلسله دودمان ساسانی نسبت داده شده. این شهر به شکل دایره کاملی به قطر حدود ۲۰۰۰ متر طراحی گردیده که از درون به کمک سه دیوار مدور متحدالمرکز و بیست دیوار شعاعی، به شصت و یک قسمت تقسیم می شود.
◀️ از ساختمان های مهم دیگر بخش مرکزی که بقایای آن به چشم می آید، بنای معروف به (تخت نشین) می باشد که احتمالا آتشکده ای بوده و به فرمان اردشیر ساخته شده است.
◀️شهر گور دارای دو خیابان اصلی بوده که به چهار دروازه به نام های هرمزد (شمال)، اردشیر (جنوب)، بهرام (غرب) و مهر(شرق) منتهی می شده است.
◀️شهر همچنین دو دیوار دفاعی داشته که خندقی عریض در میان این دو واقع بوده. این شهر تا چند سده پس از سقوط ساسانیان همچنان از شهرت، اعتبار و آبادانی برخوردار بوده است.
ساختار کلی شهر اردشیرخوره (شهرگور دوره اسلامی)
◀️شهر اردشیرخوره با نقشه‌ای کاملا مدور با قطر 1950 متر ساخته شده است. فضای داخلی شهر مثل یک چرخ پره‌دار بوسیله 10 محور خیابانی به 20 ناحیه بزرگ و همانند هم تقسیم گردیده بود و آثار این تقسیم‌بندی هنوز هم در تصاویر هوایی مشخص است.
◀️از دیدگاه مفهومی، نقشه مدور شهر اردشیرخوره بر اساس اندیشه‌های اردشیر در ارتباط با چگونگی نظام حکومتی مدنظر وی طرح‌ریزی شده است. طرح‌ریزی شهر اردشیرخوره، با شکل دایره و بر پایه یک نقطه مرکزی که شعاع‌ها و دوایر دیگری در اطراف آن قرار دارد، نمادی از حکومت آرمانی اردشیر بوده که در آن شاه در مرکز شاهنشاهی و دیگر بخشهای حکومت و جامعه به ترتیب اهمیت در سطوح دیگری در اطراف او قرار داشته اند.
◀️در واقع اردشیر اندیشه‌های خود در مورد شکل دادن به یک حکومت مرکزی نیرومند (بر خلاف حکومت نامتمرکز اشکانی) را در قالب نقشه یک شهر و تقسیمات ویژه آن شکل داده است.
◀️منار میلو (طِربال): ستونی است چهارگوش از جنس سنگ خارا و ملاط گچ که درست در کانون هندسی دایره شهر قرار دارد. امروزه بلندی آن ۳۳ متر و هر ضلع قاعده آن ۱۱ متر است. کاربری منار میلو معلوم نیست. به گزارش اصطخری بر سر آن آتشکده‌ای بوده و از کوه مجاور آبراهی به شهر کشیده بودند که آب را مانند فواره تا بالای منار می‌رسانید.
بنای موسوم به تخت‌نشین (آتشکده)
◀️بازمانده بنای موسوم به تخت‌نشین در واقع ویرانه‌های يك چهار‌تاقی با ابعاد 14.65 در هر ضلع با ۴ ایوان پیش آمده از هر ورودی آن است. فضای مرکزی چهار تاقی، گنبدی آجری، با قطری در حدود چهارده متر داشته است. این بنا به احتمال، آتشکده اردشیر بوده که در کتاب کارنامه اردشیر بابکان و دیگر منابع از آن اسم برده شده است.
◀️ابداع پلان چهار‌تاقی در دوره ساسانی که به نظر می‌رسد، بنای حاضر یکی از نخستین نمونه‌های آن است، به عنوان یکی از مهمترین پلان‌های معماری در تاریخ ساسانی مطرح می‌گردد. توسعه پلان این بنای ویژه که با نام عمومی آتشکده یا چهار تاقی در ایران شناخته شده است، به صورت شکل ویژه معماری مذهبی دوره ساسانی در می‌آید.
◀️شهر باستانی گور در غرب شهر کنونی فیروزآباد، در کیلومتر سه جاده فیروزآباد به فراشبند، در استان فارس به فاصله حدود 110 کیلومتری جنوب شرقی شیراز در ارتفاع حدود 1330 متر از سطح دریا واقع است.
◀️شهر باستانی گور بعنوان یکی از آثار مسیر ساسانی فیروزآباد در سال 2018 در یونسکو به ثبت جهانی رسید.